Kara umowna to jeden z najczęstszych tematów spornych na placu budowy. Często pełni rolę straszaka, ale nie zawsze trzeba się jej bać.
Co w sytuacji, gdy inwestor naliczy karę umowną? Czy oznacza to, że trzeba ją zapłacić w pełnej wysokości? Jak można się przed nią bronić?
Pamiętaj, że jako wykonawca nie jesteś na straconej pozycji, kiedy otrzymasz notę księgową z naliczoną karą.
Pomimo emocji, jakie wywołuje otrzymanie noty księgowej, warto podejść do tematu z chłodną głową.
Jakie kroki wykonawca może podjąć?
W pierwszej kolejności należy sprawdzić, za co kara umowna została naliczona. Najczęściej inwestor podaje jako podstawę zapis w umowie.
Ważne też, by sprawdzić, czy kara została naliczona w wysokości podanej w umowie. Inwestor to też człowiek i może się pomylić poprzez naliczenie więcej niż np. przewidziana maksymalna wysokość kary w umowie.
Zajrzyj do umowy i sprawdź, czy kara została przewidziana za zwłokę, czy opóźnienie – to istotna różnica.
>>> Sprawdź czym różnią się te określenia pod względem prawnym: Jaka jest różnica między zwłoką a opóźnieniem?
Kara umowna za zwłokę
Korzystniejszym rozwiązaniem dla wykonawcy jest przewidzenie kary umownej za zwłokę niż opóźnienie.
Zwłoka to inaczej zawinione opóźnienie. Czyli wykonawca ponosi winę za opóźnienie. Tu należy sprawdzić, dlaczego doszło do opóźnienia. Jeśli przyczyną opóźnienia były np. błędy projektowe, brak dostępu do terenu budowy, zmiany w projekcie czy nieskoordynowane prace innych wykonawców – nie ma podstaw do naliczenia kary. W odpowiedzi wskaż szczegółowo inwestorowi, że opóźnienie nie nastąpiło z Twojej winy.
Warto wiedzieć, że wykonawcy działający w ramach w ramach zamówień publicznych są w lepszej sytuacji – tam przepisy przewidują kary tylko za zwłokę, a nie za opóźnienie.
Kara umowna za opóźnienie
Czy wykonawca mający karę umowną za opóźnienie jest na straconej pozycji? Nie.
Określenie przez inwestora kary tylko za opóźnienie może być niewystarczające. Dlaczego?
Sądy traktują taką karę jako rozszerzenie odpowiedzialności, przez co inwestorzy powinni doprecyzować, o jakie opóźnienie chodzi. W przeciwnym razie znajduje zastosowanie art. 471 kodeksu cywilnego. Wtedy wykonawca ponosi odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie robót, gdy jest to następstwem okoliczności, za które ponosi odpowiedzialność.
Miarkowanie, czyli jak zmniejszyć wysokość kary
Możesz skorzystać także z miarkowania kary umownej. Przepisy wprost przewidują, że można żądać zmniejszenia kary umownej, gdy zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane. To samo dotyczy sytuacji, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana.
Co to oznacza w praktyce?
Przesłankami miarkowania mogą być m.in. częściowe wykonanie robót, niewielki zakres opóźnienia, brak realnej szkody po stronie inwestora lub rażąco wygórowana wysokość kary w stosunku do wartości kontraktu. Powyższe okoliczności wskaż w piśmie do inwestora.
Jak się bronić? Praktyczne kroki wykonawcy
Nie czekaj bezczynnie. Jeśli otrzymałeś pismo z karą umowną, zareaguj spokojnie, ale stanowczo. Oto możliwe działania:
1. Odpowiedz pisemnie inwestorowi
Przygotuj odpowiedź na piśmie. Wskaż, dlaczego kara jest nienależna – np. brak winy, opóźnienie spowodowane działaniami po stronie inwestora. Dołącz dokumenty, korespondencję, dziennik budowy. Wskaż, że kara jest rażąco niewspółmierna.
2. Negocjacje lub mediacja
Czasem inwestor nie chce iść do sądu, ale używa kary jako narzędzia nacisku. Warto zaproponować mediację, spotkanie lub wspólne uzgodnienie rozwiązania.
3. Pozew lub odpowiedź na pozew
Jeśli inwestor potrącił karę z Twojej faktury – możesz wytoczyć powództwo o zapłatę. Jeśli wytoczył powództwo – odpowiedz, wnosząc o oddalenie żądania lub miarkowanie kary.
Małgorzata Grabda-Sala
radca prawny
Zdjęcie: Pixabay
***
Czy wykonawca może dokonać jednostronnego odbioru robót?
W jakich okolicznościach możliwy jest jednostronny odbiór robót?
Przepisy jasno wskazują, że inwestor ma obowiązek dokonania odbioru wykonanych robót przez wykonawcę. Niestety w praktyce sytuacja wygląda inaczej. Inwestor odmawia odbioru robót lub zwleka z ich odbiorem. Zdarza się także, że dokonanie odbioru uzależnione jest od usunięcia wszelkich wad, niezależnie od tego czy są one istotne, czy nie.
Nie jest to komfortowa sytuacja dla wykonawcy [Czytaj dalej…]
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }